„List apostolski motu proprio Summorum Pontificum Papieża Benedykta XVI z 7 lipca 2007, który wszedł w życie 14 września 2007, udostępnił bogactwo liturgii rzymskiej Kościołowi powszechnemu”.
Instrukcja Universæ Ecclesiæ z 30 kwietnia
2011 roku
Blisko trzy lata po opublikowaniu instrukcji o wprowadzeniu w życie Motu Proprio Summorum Pontificum, skutek jego nie słabnie. Co więcej, uniwersalizm liturgii rzymskiej stale się wzmaga. Na dobry początek nowego roku proponujemy w tym tygodniu podsumowanie postępów, jakie forma nadzwyczajna poczyniła w Stanach Zjednoczonych.
A) Rozpocznijmy od Nowego Jorku. A dokładnie od Staten Island.
Msza tradycyjna powróciła tam 12 października 2013 roku po 48 latach niebytu.
Nie jest to jeszcze msza niedzielna czy cotygodniowa, tym niemniej jednak
cieszy się powodzeniem, jak relacjonuje jeden z wiernych: „Przeciwnie do tego,
co sobie wyobrażałem – i prawdopodobnie do tego, co wyobrażali sobie ci, którzy
zaprogramowali mszę na październikową sobotę o godzinie 19:30 – było nas więcej
niż stu”. Msza zorganizowana w kościele Najświętszego Serca, historycznym
miejscu dzielnicy, została odprawiona przez proboszcza, który przyznał, że to
właśnie na tę okoliczność nauczył się odprawiania starej mszy. A przecież
niekiedy wierni zastanawiają się, tak jak pewna pani: „Czy znajdzie się ksiądz,
który zada sobie trud i nauczy się odprawiać mszę tradycyjną tylko po to, by
raz czy dwa razy w roku dać satysfakcję garstce fanatyków? Lub czy ksiądz taki
będzie wierzył w duchową wartość tej mszy i myślał o ponownym jej wprowadzeniu
do liturgii parafialnej na stałe? Skoro udaje mu się przyciągnąć sto osób w
sobotni wieczór, ile osób pojawiłoby się w niedzielę rano, o godzinie 10:30?”
My byśmy tego lepiej nie ujęli! Przy okazji odnotujmy szczegół przytoczony
przez jednego z uczestników: „Podobnie jak na wszystkich mszach, w których miałem
możliwość uczestniczyć w Nowym Jorku, stojące przed wejściem do kościoła panie
Filipinki rozdawały nam uprzejmie książeczki pomagające uczestniczyć we mszy i
śledzić poszczególne jej części.”
B) Jak widać na przykładzie proboszcza ze Staten Island, i co też
często mieliśmy okazję pokazywać w naszych listach, formacja księży jest jedną
z mocnych stron rozwoju mszy w Stanach Zjednoczonych. W wywiadzie dla magazynu Regina,
Byron Smith, sekretarz Una
Voce America, informuje nas a propos, że ponad 1000 kapłanów z
całego kraju odbyło już kurs odprawiania mszy tradycyjnej. Kanonicy Regularni
św. Jana Kantego (patrz list
nr 8) nadal należą do najskuteczniejszych propagatorów liturgii
tradycyjnej. Od 10 do 13 października prowadzili więc kurs dla kleryków z
diecezji Detroit.
C) Wiele powodów zadecydowało o tym, że w roku 2013 diecezja
Detroit okazała się być doskonałym symbolem harmonijnego rozwoju formy
nadzwyczajnej w Stanach Zjednoczonych. Obok wspomnianego kursu dokształcającego
dla diecezjalnych kleryków, pod koniec sierpnia nastąpił powrót liturgii
tradycyjnej do katedry pw. Najświętszego Sakramentu. Na prośbę miejscowej grupy
Juventutem celebransem na tę okoliczność został jeden z biskupów pomocniczych,
J.E. Donald Francis Hanchon. Kilka tygodni wcześniej inny biskup pomocniczy,
J.E. Francis Ronald Reiss, udzielił sakramentu bierzmowania 16 wiernym ze
wspólnoty Summorum Pontificum przy kościele Świętego Jozafata.
Zaproszenie do udziału biskupów, dostęp do sakramentów, formacja kleryków: oto
działania diecezji, w której skarby Motu Proprio udostępniane są sprawiedliwie
– to sytuacja, której można pozazdrościć po tej stronie Atlantyku...
D) W diecezji Galveston-Houston arcybiskup, kardynał DiNardo, w
dniu Wniebowzięcia podarował wiernym parafię personalną. Opiekę nad nią
powierzono księdzu Van Vliet z Bractwa Świętego Piotra (FSSP), a nominację
otrzymał on w czasie ceremonii, której przewodniczył wikariusz generalny
episkopatu. Parafia otrzymała wezwanie Regina Cæli. Nie dysponuje
jeszcze własnym kościołem, ale posiada pozwolenie na budowę na terenie
otrzymanej w darze działki, na północnym-zachodzie miasta. Dobrym zakończeniem
roku było erygowanie kaplicy świętej Róży z Limy (gdzie celebruje wspólnota
FSSP), do godności parafii personalnej, tym razem przez biskupa diecezji
Springfield (Illinois). Uroczystość odbyła się 23 grudnia 2013 roku.
E) Wybrzeże Pacyfiku nie pozostaje w tyle, szczególnie dzięki temu,
że szczęśliwie posiada dwóch cudownych arcybiskupów: J.E. Alexandra Sample w
Portland (zob. nasz list nr 34), i J.E. Salvatore
Cordileone w San Francisco. Ten ostatni nie tylko chętnie wspiera większość
inicjatyw Summorum Pontitificum, które są mu proponowane, ale i bez
wahania proponuje takowe kapłanom i wiernym. I tak od niedzieli Trójcy Świętej,
na osobistą prośbę arcybiskupa San Francisco, msza tradycyjna cieszy się
odzyskanymi prawami w kościele Stella Maris. Odbywa się w każdą niedzielę, a na
dodatek o godzinie 11! Kto da więcej?
F) Ten przekaz dobrych nowin ze Stanów Zjednoczonych nie oznacza,
że gdzie indziej Motu Proprio utknęło w martwym punkcie. W Europie, na
przykład, pojawiają się ciągle nowe msze, inne zaś zaczynają być widoczne i
stają się coraz bardziej dostępne. To przypadek Hiszpanii, gdzie miejscowa
prasa w Gijon co dopiero opublikowała sprawozdanie z przeniesienia tamtejszej
mszy do kościoła na starówce. Podobnie i w Segowii, która odtąd dwa razy w
miesiącu korzystać będzie z posługi Instytutu Chrystusa Króla: o godzinie 19 w
niedziele w kościele San Sebastián. Od czerwca również w Słowenii pierwsze
zastosowanie Motu Proprio, raz w miesiącu w Maribor. We Włoszech, mimo
zamknięcia wielu miejsc, gdzie msze odprawiali Franciszkanie Niepokalanej
uzyskano nową mszę niedzielną w Palermo: we wszystkie niedziele miesiąca o
godzinie 17:30 w kościele San Basilio.
G) Poza takim, można by rzec, „organicznym” rozwojem Motu Proprio,
należy podkreślić, że doraźna promocja formy nadzwyczajnej nie ustaje.
Niezmordowany sługa reformy liturgicznej J.E. biskup Athanasius Schneider
odprawił więc triduum na początek Adventu w Irlandii. J.E. Eugenijus Bartulis,
biskup Siauliai na Litwie, bywalec dróg do Chartres, minionego lata w trakcie
konferencji liturgicznej odprawił w swojej diecezji mszę pontyfikalną. Jeszcze
dalej na wschód cœtus Summorum Pontificum z Moskwy (który swoją mszę ma
w każdą niedzielę o godzinie 17 w krypcie katedry) patronował objazdowej
prezentacji mszy tradycyjnej w w leżącym u stóp Uralu mieście Bereżniki. I
wreszcie wspólnota z Hong-Kongu, istniejąca jeszcze przed Motu Proprio,
cechująca się niespożytą energią, w niedzielę Gaudete zainaugurowała
cykl wykładów liturgicznych. Wśród nich prezentacja biskupa Schneidera na temat
pilnej konieczności i dobrodziejstw przyjmowania komunii świętej na klęcząco i
do ust. To temat jego najnowszej książki, której francuskie tłumaczenie jest w
przygotowaniu dzięki Renaissance Catholique.
H) Podsumowując, mimo zmiany pontyfikatu efekty Summorum
Pontificum w 2013 roku nie zostały zanegowane. Stawiamy na to, że podobnie
będzie w roku 2014. A to z bardzo prostej przyczyny: popyt i potrzeba dalekie
są jeszcze od bycia zaspokojonymi.
